Over de sociale communicatiemiddelen - Inter mirifica

Decreet over de sociale communicatiemiddelen, Inter mirifica

Het Decreet over de sociale communicatiemiddelen wil de houding van de Kerk tegenover de media bepalen, in een tijd dat film en televisie in volle opmars waren.

De Latijnse naam Inter mirifica, onder de wonderbare, verwijst zoals gebruikelijk is voor Vaticaanse documenten naar de eerste woorden van de tekst. De term sociale communicatiemiddelen wordt in kerkelijke documenten gebruikt als synoniem voor de media.

Zedelijk verval tegengaan met morele plichten

Het document opent met een positieve waardering van de mogelijkheden van de media, maar behandelt vervolgens uitgebreider de gevaren en problemen. Tegenover deze gevaren stelt het document de morele orde. Het somt de plichten op van jongeren, ouders, auteurs en overheid om de morele orde te handhaven in hun gebruik van de media.

Leken niet betrokken bij de voorbereiding

Het Secretariaat voor de sociale communicatiemiddelen bereidt een lijvig schema voor van 114 nummers. Hoewel het secretariaat onderdeel is van de Voorbereidende commissie voor de leken, doet het nauwelijks een beroep op de expertise van leken, zoals journalisten, hoofdredacteurs, televisie- of filmmakers.

Weinig animo bij Concilievaders

De Concilievaders bespreken het voorbereidende schema over de sociale communicatiemiddelen tijdens de eerste zittijd van 23 tot 26 november 1962. Zonder veel animo. Want de bespreking is een rustpauze tussen twee bewogen debatten in, dat over de bronnen van de openbaring en dat over de Kerk. Veel Concilievaders voelen zich in die tijd ook niet echt bekwaam of ervaren genoeg om over deze materie mee te spreken.

Als ze het schema in principe goedkeuren, gaan ze er dan ook van uit dat het sterk ingekort zal worden en meer aandacht zal besteden aan de praktische en pastorale invulling.

De inkorting komt er ook. Van 114 naar 22 nummers. De praktische en pastorale invulling is sterk hiërarchisch en inbreng van experts uit de mediawereld komt er niet. In de tweede zittijd doen bisschoppen nog een ultieme poging om het schema terug te sturen naar het secretariaat voor herwerking, maar dit initiatief komt te laat.

Inter mirifica wordt goedgekeurd, maar dan wel met het grootste aantal tegenstemmen (164) van alle Conciliedocumenten.

Blijvende argwaan voor de media bij de kerkleiding

Tot op vandaag blijft de kerkleiding de media met een zekere argwaan benaderen. De omgang met de pedofilieschandalen toont dat sommige kerkelijke kringen nog onvoldoende de impact en macht van de media beseffen. In deze gemediatiseerde tijd zijn gezagsinstanties (waaronder ook de Kerk) vaak onvoldoende voorbereid om openbaarheid van bestuur op een adequate manier in te vullen.

Daar tegenover staan de vele inspanningen om met nieuwe communicatiemiddelen de christelijke boodschap toegankelijk te maken voor een breed publiek:

In Vlaanderen de bladen Kerk & Leven en Tertio, de websites Kerknet, Thomas en Elizabeth, Radio Spes en Radio Maria en ook de radio- en tv-programma’s van Braambos.
In Nederland het Katholiek Nieuwsblad en de verschillende bisdombladen, de websites RKKerk .nl, RKK .nl en Rorate .nl en radio en televisie door RKK met de programma’s van Kruispunt en Radio Maria. Bisschop van Roermond, mgr. Frans Wiertz, is bisschop-referent voor Communicatie en Media.
Aandacht voor evoluties in de media via de Wereldcommunicatiedag.
Pastorale doorwerking van InterMirifica in Communio et progressio (1971) en Aetatis novae (1992)