50 jaar geleden vond het Tweede Vaticaans Concilie plaats. Een historische gebeurtenis van wereldformaat én een spannend verhaal. Zonder het Concilie is de Kerk van gisteren, vandaag en morgen niet te verstaan.
Herbeleef dag na dag het Concilie zoals het 50 jaar geleden gebeurde. Volg de actualiteit op de voet en neem deel aan het debat op Facebook.
Volgconcilie is een initiatief van het Studiecentrum Kerk en Media vzw met medewerking van
We danken volgende organisaties voor hun toestemming om materialen uit hun collecties te gebruiken op VolgConcilie:
We hebben getracht alle rechthebbenden op copyright te bereiken. Mochten er toch illustraties zijn opgenomen zonder voorkennis van rechthebbenden, dan worden zij verzocht contact op te nemen met de uitgever: Studiecentrum Kerk en Media vzw, Halewijnlaan 92, 2050 Antwerpen
Bedankt! We hebben je bericht goed ontvangen.
Een link naar deze pagina is goed verstuurd.
Sorry, deze mogelijkheid is niet langer beschikbaar.
Sorry, deze mogelijkheid is niet langer beschikbaar.
Marcel BuyseGeboren in Izegem (België) in 1892. Treedt in bij de Kapucijnen in 1910. Vertrekt na zijn studies aan de Gregoriana in 1922 als missionaris naar Lahore (Pakistan). Bisschop van Lahore van 1947 tot 1967. Overlijdt in Izegem in 1974. Neemt als Pakistaans bisschop deel aan de eerste twee zittijden van het Concilie en aan de vierde. Hij engageert zich hoofdzakelijk in het debat over de religieuzen en ondertekent meermaals petities van bisschoppen daarover. Conciliedagboek12 SEP '64 | Zal er geen enkele protestantse bisschop concelebreren?Toen ik Moeder Jean-François vanmorgen vertelde dat de paus de derde zittijd van het Concilie zal openen in concelebratie met 24 bisschoppen, vroeg ze: Zal er geen enkele protestantse bisschop concelebreren? 30 JUL '64 | Concilie heeft tot dusver de innerlijke vrede niet bevorderdToen ik deze week in Lahore was, liet Moeder Jean-François van de Zusters van Liefde zich tegen mij ontvallen dat het Concilie tot dusver de innerlijke vrede (la paix de l'esprit) niet had bevorderd, eerder integendeel. 15 NOV '63 | Ik hoorde dit seizoen erg weinig moppen over het ConcilieIk hoorde dit seizoen erg weinig moppen over het concilie. Elke dag na de mis en na de introductie van het evangelieboek, roept de secretaris-generaal “Exeant omnes” om de aanwezigen weg te sturen die wel de mis, maar niet de werkzaamheden van de vergadering mogen bijwonen, en er wordt gezegd dat de secretaris zelf op een keer zei: “Als ik die mensen vraag te vertrekken, is de heilige Geest de eerste om de zaal te verlaten!” 14 NOV '63 | Suenens groette me voor het eerstTussen haakjes, kard. Suenens kwam voorbij toen ik in de bar aan het praten was met mgr. van Miltenburg. Hij keek me aan en groette me met een glimlach. Dat gebeurde nu voor het eerst, hoewel we elkaar ’s ochtends heel vaak tegenkomen. Hij was ook uitgenodigd op de receptie van mgr. Raeymaeckers, maar hij kwam niet, wat begrijpelijk is gezien zijn vele andere engagementen, vooral in de periode dat de crisis over de procedure in het concilie woedde; maar hij stuurde zelfs geen wensen of excuses. 06 NOV '63 | Romeinse curie kwam hevig onder vuur te liggenIn veel toespraken kwam de Romeinse curie hevig onder vuur te liggen en een Italiaanse bisschop zei me nadien alarmerend: “We moeten de macht van de paus veiligstellen.” Zijn angsten zijn echter ongegrond en verraden het algemene gevoel onder de Italiaanse bisschoppen. 31 OKT '63 | De bisschoppen zijn nog altijd in staat tot beslissenDeze zitting bleek de poverste van het seizoen te zijn als het op aanwezigheid aankomt. Het bleek ook ontgoochelend inzake de toespraken: behalve de toespraak van de generale overste (die zeer goed was) was er werkelijk niets het beluisteren waard. Bovendien bleken de vaders niet veel zin te hebben om op te letten. Ze leken met hun gedachten veeleer bij de Allerheiligenvakantie (vier dagen) en bij hun uitstappen buiten Rome dan bij de conciliewerkzaamheden. (…) Ik ontmoette mgr. Gerard Philips (uit Leuven) deze morgen. Hij zei me dat de commissie over De ecclesia, waar hij als peritus lid van is, zeer verheugd was over de resultaten van de stemming over de vijf proposities. Ze hadden een meerderheid pro verwacht, zei hij, zo rond de 1500, maar nooit zo’n overweldigende meerderheid van bijna 80%. Ik antwoordde dat dit bewees dat de bisschoppen nog altijd tot beslissen in staat zijn als het erop aankomt! In zijn interventie pleitte de bisschop van Hyderabad (Decau) er deze morgen voor het woord ‘seculier’ door ‘diocesaan’ te vervangen als we over priesters spreken die geen religieuzen zijn. In de bus op weg naar huis maakte mgr. Evangelisti o.f.m.cap van Meerut er een allusie op in het openbaar, net toen ik de bus binnenkwam, en ik reageerde: “Wat nu met de Seculiere Republiek India?” “Ja”, antwoordde hij, “daar zouden we een andere benaming voor moeten proberen te vinden”. Tijdens de speech van de bisschop van Hyderabad (Decau) had ik mijn buurman al gevraagd of dat nog een relevante vraag was aangezien onder de theologen en zelfs in de schemata een tendens bestaat te stellen dat priester niet voor een diocees maar voor de universele Kerk worden gewijd. 25 OKT '63 | Naarmate de dagen vorderden, nam de verwarring toeMet uitzondering van de stemming over hoofdstuk III & IV De liturgia, werden alle sessies in beslag genomen door de discussie over hoofdstuk III De ecclesia tot het debat gesloten werd op de 25ste om 11 uur. Naarmate de dagen vorderden, nam de verwarring toe. De debatten worden op geen enkele manier geleid en gecoördineerd. De meest verwarde stellingen, suggesties en vragen worden naar voren gebracht en de ‘moderatoren’ lijken in geen enkel opzicht beter in staat de sessies te leiden dan de ‘voorzitters’ van vorig jaar. En toen het voorstel om de debatten over het IIde hoofdstuk af te ronden werd gelanceerd, werd dat (zoals vorig jaar in gelijksoortige omstandigheden gebeurde) op een daverend applaus onthaald. Dat illustreert hoezeer de meerderheid van de vaders zich verveelt. Eén zei me: “Ze proberen ons echt uit te putten” en een ander merkte op: “De kardinalen – met al hun vreemde suggesties, zoals die van kard. Suenens om zusters op het concilie uit te nodigen – lijken in het rood te gaan.” Waarop ik grappend antwoordde: “Dat is dan ook de kleur van hun soutane.” 16 OKT '63 | Het concilie lijkt in een nieuwe impasse terechtgekomenGisteren zeiden ze ons dat ze ons vandaag een nota zouden geven met vier vragen waarover we vandaag zouden moeten stemmen. Maar vandaag waren de vier moderatoren afwezig in de mis en toen de mis gedaan was, kwam kard. Agagianian, die de zitting moest voorzitten, binnenvallen, hij nam de microfoon en zei ons dat we de nota pas morgen zouden krijgen. En vervolgens daagden de andere moderatoren op!!! 04 OKT '63 | Ik zie niet in waarom wij naar al die speechen moeten luisteren!Dit is het einde van de eerste werkweek en ik zie nog altijd niet in waarom wij naar al die speechen moeten luisteren! Er zijn er een paar goeie, maar het blijft een vermoeiende klus om voortdurend aandachtig te zijn en de redeneringen te volgen en er is geen ontsnappen aan. 29 SEP '63 | Het viel me op dat hij veel meer nadruk legde op de Kerk ad extraDe enige commentaar die ik van de bisschoppen opving, was dat de ceremonie en meer bepaald de toespraak van de paus erg lang was. En dat zijn Latijn moeilijk te verstaan was. De speech was inderdaad lang: 65 minuten! Hij las hem heel snel en hij heeft niet zo’n aangename stem om naar te luisteren. Het viel me op dat hij veel meer nadruk legde op de Kerk ad extra, m.n. in de richting van onze afgescheiden broeders en van de wereld dan op de Kerk ad intra, d.w.z. haar eigen vernieuwing. 03 DEC '62 | De meest gewelddadige speech tot nog toe op het ConcilieIk denk dat we vandaag (de 32ste alg.verg.) hebben moeten luisteren naar de meest gewelddadige speech tot nog toe op het concilie. Het was een aanval op de posities die sinds de eerste dagen van het concilie voornamelijk door de bisschoppen van Noord-Europa werden ingenomen. Ik kon zijn naam niet verstaan, maar ik denk dat het een Italiaan was. […] Mijn vrienden van de residentie hier dachten dat hij eerlijk en oprecht was. Maar ik ben geneigd aan hem te twijfelen. Het is al meer dan eens gebeurd op het Concilie dat de toespraken die we te horen krijgen door iemand anders zijn opgesteld. En ik denk dat dit er een is... 01 DEC '62 | Mgr. De Smedt doet heftige aanval tegen het schema De EcclesiaTijdens deze eerste dag van debat over De Ecclesia, deed Mgr. De Smedt een heftige aanval ertegen en verweet het 1. bombastisch, 2. pedagogisch en 3. legalistisch van stijl te zijn. Er was een andere zware kritiek op de dogmatische agenda, terwijl we morele en disciplinaire onderwerpen hadden moeten bespreken. 22 NOV '62 | Dat er echt nood is aan een hoogste instantie om te beslissenWaarnemers, zo is mij verteld, hebben gezegd dat ze zich nooit hadden kunnen inbeelden dat het mogelijk was in de katholieke kerk dat twee kardinalen elkaar publiekelijk tegenspreken en nog minder in conciliezittingen, zoals ze gedaan hadden in de debatten over De Fontibus Revelationis; en zij voegden eraan toe dat het hen bij wijze van eyeopener geholpen had te beseffen dat er echt nood is aan een hoogste instantie om te beslissen over dit en […] zaken, zoals de paus had gedaan. 21 NOV '62 | Drie kardinalen waren [aan het varen]; hun boot kapseisde...Een quiz: een bisschop trof me nadien in de lobby (ook genaamd: ‘la salle des Cent Pas’) en legde me de volgende quizvraag voor: drie kardinalen waren [aan het varen]; hun boot kapseisde en alle drie verdronken ze. Wie werd er gered? Hij legde uit: de drie kardinalen waren Ottaviani, Siri en Ruffini en diegene die gered werd, is de Kerk. 20 NOV '62 | Debat over De Fontibus Revelationis eindigt vandaag met stemmingDe vijf dagen van debat over het […] schema De Fontibus Revelationis eindigden vandaag met een stemming. Ik kon niet oordelen over de intrinsieke waarde van de argumenten pro of contra omdat ik niet vertrouwd ben met de moderne strekkingen in de theologie en de Schrift. Maar ik dacht dat de argumenten ten voordele van de verwerping ervan veel sterker waren dan die ten voordele van het behoud. 17 NOV '62 | Om terug te komen op de pauselijke audiëntieProf. De Clerq was van mening dat we geen toelating moesten krijgen om ‘juxta modum’ te stemmen, maar alleen ‘Placet’ of ‘Non Placet’. [Dit heeft hier betrekking op de stemming over het schema over de liturgie] Om terug te komen op de pauselijke audiëntie van de 14de (zie pagina 32 en mijn persoonlijke brief aan hem), het is duidelijk dat hij ons niet alle nota’s van het Staatssecretariaat voorlas die hij in zijn handen hield. Toen hij ophield met lezen, merkte hij op: ‘Ik denk dat dit ongeveer het belangrijkste is’ en hij sloeg een pagina of twee om […]. 14 NOV '62 | Eerste sessie die werkelijk het bijwonen waard wasDe ochtendsessie (de 19de) was de eerste sessie die werkelijk het bijwonen waard was. Het was de eerste sessie over de dogmatische constitutie De Fontibus Revelationis. De audiëntie met de Heilige Vader voor de Pakistaanse Bisschoppen was vastgelegd om 5.30 uur in de namiddag. We waren met tien, bisschop Sheerer was afwezig. De H.V. ontving ons gedurende drie kwartier. Hij was wonderbaarlijk kalm, vrijmoedig en optimistisch. 10 NOV '62 | Kardinaal Suenens krijgt de bijnaam 'Le Prince du Bar'De voorzitter waarschuwde dat de sprekers meer achting moesten opbrengen voor de Romeinse curieleden. Onder anderen Mgr. Eugene D’Souza, de aartsbisschop van [Nugyur], had in zijn toespraak gezegd dat hij niet bang was voor de paus, maar voor de secretaris van de paus. Bij een andere gelegenheid, toen de voorzitter kard. Ottaviani vroeg zijn toespraak af te ronden omdat hij de tijdslimiet overschreed, klonk er applaus voor de voorzitter met als gevolg, zo wordt gezegd, dat de kard. weigerde de sessies bij te wonen in de toekomst. Mgr. De Smedt van Brugge moest spreken vandaag, maar de ‘guillotine’ werd voor de tweede keer gebruikt met algemene instemming van de vergadering. Hij en enkele andere sprekers konden daarom niet spreken. Daarvoor echter had ik aan Mgr. Callewaert van Gent gevraagd wat Mgr. De Smedt van plan was te zeggen en hij […] dat het kon zijn ten gunste van de volkstaal in het brevier voor priesters. Mgr. Callewaert was een andere mening toegedaan, omdat, volgens hem, dat wel eens het einde van het brevier zou kunnen betekenen over enkele [jaren] tijd. De Franse bisschoppen merkten op tijdens de lunch dat ze verbaasd waren dat kardinaal Suenens van België nog geen woord had gesproken tijdens het concilie, maar ik antwoordde dat ik begreep dat Mgr. Callewaert zou spreken uit naam van alle bisschoppen van België. Een van hen antwoordde: ‘Ja, dat kan wel, maar in elk geval is de kardinaal gesignaleerd terwijl hij lange gesprekken voerde in de ontspanningsruimte en hij kreeg de bijnaam: Le Prince du Bar’. 04 NOV '62 | Van Cauwelaert doet passionele oproep voor aanpassing liturgieLa Croix de Paris van gisteren schrijft in zijn Conciliedagboek dat Mgr. Van Cauwelaert een passionele oproep deed uit naam van alle Afrikaanse bisschoppen ten gunste van concelebratie en aanpassing van de liturgie aan de noden van het volk. Maar toen ik een bisschop van voormalig Belgisch Congo vroeg wat Mgr. Van Cauwelaert precies wil, antwoordde die: ‘Ik neem aan, vooral zijn eigen stem horen!!!' 30 OKT '62 | Ottaviani uitte hevige kritiek op communie onder twee gedaantenKard. Gracias kreeg toestemming om deze morgen tijdens de 10de sessie extra ordinem te spreken, d.w.z. zonder een ‘3-dagen-aanvraag’ te hebben afgegeven en hij maakte er gebruik van om te spreken over het Indisch-Chinees dispuut dat hij ‘een kwestie van leven of dood’ noemde. Hij vergeleek Neru met Churchill! Bij het verlaten van de sessie ontmoette ik Mgr. Cardeiro die me vroeg: moet dat wel een kwestie van leven of dood zijn? Kardinaal Ottaviani uitte hevige kritiek op het feit dat art. 42 (communie onder twee gedaanten) in het schema was binnengebracht nadat het door de grote meerderheid in de voorbereidende commissie was verworpen. 29 OKT '62 | Paus: Laat ze maar praten tot ze zichzelf uitputten!Toen de aandacht van de H.V. op het grote aantal sprekers werd gevestigd, antwoordde hij naar verluidt: Laat ze maar praten tot ze zichzelf uitputten! 28 OKT '62 | Ik werd attent gemaakt op een bisschop die getrouwd wasFeest van Christus Koning – Ik weet niet hoe Mgr. Zattera wist dat het de vijftiende verjaardag van mijn wijding is. Hoe dan ook regelde hij het dat ik vandaag de mis kon lezen in de kapel van het provincialaat van de zusters van Chambery. […] Na de mis brachten we een bezoek aan het Domus Mariae, het centrum van de Italiaanse katholieke actie voor vrouwen… Er verblijven daar zo’n tachtig bisschoppen, voornamelijk Brazilianen, voor de duur van het Concilie. Ik werd attent gemaakt op een bisschop die getrouwd was. Hij werd gewijd door een Braziliaanse schismatieke bisschop en onderwierp zich later aan Rome, maar naar verluidt heeft hij nog altijd allerlei curieuze gedachten. De schismatieke bisschop was afgezet door de Heilige Stoel omdat hij compleet onbekwaam was, zowat dertig jaar geleden. Hij wijdde vervolgens enkele andere bisschoppen en stichtte de nationale kerk van Brazilië, maar zijn beweging kende nooit veel succes. 27 OKT '62 | Het wordt [zeer slopend] naar al die voordrachten te luisterenDe achtste algemene zitting sloot vandaag en we zijn nog altijd bezig met de algemene discussie over de eerste twintig pagina’s van het schema over de liturgie. Minstens zestig bisschoppen hebben al gesproken en er staan er nog dertig op de wachtlijst. […]. Het wordt [zeer slopend] naar al die voordrachten te luisteren: iedereen raakt verzadigd en er is algemene […] voor een verandering van de procedure. Ik heb altijd gevreesd dat het daarop zou uitdraaien, het grote aantal concilievaders maakt het hoogst [onpraktisch] om vruchtbaar te discussiëren. 24 OKT '62 | Congolese bisschoppen ontbreken verantwoordelijkheidToen ik in België was, hoorde ik Mgr. Delaere spreken [tijdens de recreatie] in Antwerpen [over] de chaotische toestand van de burgerlijke administratie in Congo. Hij sprak daar zelfs openlijk over tijdens een bijeenkomst van missiehulpverenigingen van het bisdom Brugge. Maar die avond sprak hij in dezelfde zin over de Congolese bisschoppen. Het schijnt hen aan elke zin voor pastorale en administratieve verantwoordelijkheid te ontbreken. 18 OKT '62 | Er werd voorgestemd om een boodschap aan de wereld te schrijvenEr werd een voorstel gedaan om een boodschap aan de wereld te schrijven. De [ingekorte] boodschap werd gekopieerd en rondgedeeld en we kregen 15 minuten om ze te bekijken. Er volgde een debat. Minstens vijftien mensen namen het woord en brachten amendementen aan. Slechts twee daarvan werden uiteindelijk aangenomen door de voorzitter en er werd ons gevraagd het document goed te keuren door op te staan en het te verwerpen door te blijven zitten. De grote meerderheid stond op, ik ook, omdat ik akkoord ging met de twee amendementen. Maar dat betekent niet dat ik akkoord ging met de rest. Ik ging akkoord met de opmerkingen van Mgr. Marran van Krishnagar. Hij zei dat, als de boodschap aan de hele wereld gericht was, ze ook zin moest hebben voor de hele wereld en daarom […] dingen of uitdrukkingen die specifiek katholiek waren, achterwege moest laten. 13 OKT '62 | Jullie 'bisschoppen' hebben geluk, maar wat met ons 'oversten'De eerste sessie eindigde was, meen ik, erg geslaagd en werd op algemene goedkeuring onthaald. Ik was weer thuis om 11 uur. Het was opgehouden met regenen. Toen ik de vergadering uitkwam, zag ik de algemene overste van onze congregatie orde en hij merkte op: jullie bisschoppen hebben geluk, maar wat met ons, oversten, die niet op een (bisschoppen)conferentie kunnen terugvallen? Ik suggereerde dat we het morgen bij de lunch konden bespreken. Mgr. Van Miltenburg, die ik tegenkwam bij het naar buiten gaan, zei me dat de Nederlandse bisschoppen vanmiddag een vergadering hadden waarop ook de Nederlandse missiebisschoppen waren uitgenodigd. La Croix de Paris merkte op dat sommige clerici zich op het publieke forum niet passend gedroegen, overeenkomstig de Romeinse gebruiken. 12 OKT '62 | Veel Latijns-Amerikanen en Afrikanen volgen cursussenHet valt op hoe veel Latijns-Amerikanen en Afrikanen de cursussen aan het CISIC volgen. 11 OKT '62 | De zitvoorzieningen zijn ongelooflijk krapFeest van het moederschap van de zalige Moeder Gods – opening van het Concilie. Het regende blijkbaar niet vannacht, maar het regende vrij hard tijdens de vroege uren van de dag. Het klaarde op rond 4.30 uur en uiteindelijk werd het een wonderlijk aangename middag. De zitvoorzieningen zijn ongelooflijk krap en de Concilie aula biedt een prachtig decor. Toen we terugkeerden naar het Vaticaan om […], ontdekte ik dat de groene kaart van mijn hoed verdwenen was. Ik rapporteerde dat aan de Vaticaanse politie. Vanavond zag ik een heruitzending van de morgendienst op tv en ook de verlichting en de kaarsjesprocessies. De paus verscheen aan het raam van zijn kamer en hield een [in-prompter] speech in het Italiaans. Aan het eind zei hij dat hij de mensen zijn zegen gaf en een goede nacht wenste. En hij voegde eraan to: als jullie thuis komen en jullie kinderen zien, geef ze een aai over hun wang (una carezza) en zeg ze: ‘het is een aai van de paus’. 10 OKT '62 | De wachtzaal zat vol met bisschoppenDe wachtzaal zat vol met bisschoppen. Ik was weldra omringd door een groep Indische bisschoppen en we hadden een vriendelijke babbel. 08 OKT '62 | Met het vliegtuig uit Brussel vertrokken naar RomeDe hoofdredacteur van de Gazet van Antwerpen zat naast mij op het vliegtuig. Ook de hoofdinspecteur van de politie hielp bij de ontvangst. Hij ontfermde zich over mijn paspoort en bagage terwijl we naar de ontvangstzaal van de luchthaven werden geleid die was gereserveerd voor de bisschoppen die arriveerden. Er zijn geen schikkingen voor de Mis in het hotel. Een andere reden waarom ik het Piccadilly Hotel verliet, is dat de andere bisschoppen die daar logeerden, allemaal uit het Verre Oosten kwamen. |